Teknoloji ve bilim ne kadar gelişirse gelişsin, hatta bu ilerlemeler oyuncaklara ne kadar fantastik bir şekilde yansırsa yansısın, nostaljik ve el yapımı klasik oyuncaklar her zaman değerini korumaya ve ilgi çekmeye devam ediyor. İşte bu oyuncaklardan biri de misketler, ya da bilinen diğer adıyla bilyeler.
video: Günümüzde sadece misket yarışları için tasarlanmış oyuncaklar üretiliyor.
Misket veya bilye, günümüzde özellikle şehir hayatı yaşayan çocuklar için oldukça uzak bir kavram gibi görünse de, sadece 2-3 kuşak öncesinin çocukları için en renkli oyun araçlarından biriydi. Üstelik bu durum sadece bizim ülkemize özgü değil; dünyanın farklı coğrafyalarında da benzer şekildeydi. Peki, misketlerin tarihi ne kadar eskiye dayanıyor? İlk kez nerede ortaya çıktı? İcat mı edildi yoksa keşfedildi mi? Oyuncakların İnanılmaz Hikayeleri serimizin bu bölümünde, misketin tarihine kısaca bir göz atalım.
Misketin Tarihi
İnanması güç olsa da, misketlerin tam olarak nerede ve ne amaçla ortaya çıktığına dair elimizde kesin bir tarihsel bilgi bulunmuyor. Ancak dünyanın çeşitli yerlerinde, farklı arkeolojik kazılarda bilyelere rastlanmış durumda. Arkeologlar, ilk olarak antik Mısır ve Ortadoğu’da, bilye şeklindeki oyun parçaları ve bunların oynandığı oyun tahtalarına dair kalıntılar keşfetmişlerdir. Özellikle Mısır’daki Keldanilere ait kalıntılarda, genellikle kilden, taştan veya camdan yapılmış misketler bulunmuştur.
Benzer şekilde, Pakistan’daki antik Mohenjo-Daro kentinde yapılan kazılarda da bilye izlerine rastlanmıştır. Roma edebiyatında ise Ovid’in *Nux* adlı eserinde, fındıklarla oynanan bir oyundan bahsedilir ki bu da misket benzeri bir oyun olabilir.
Türk tarihinde, okçuların yaylarını çekerken bilye yuvarlar gibi bir hareket yapmalarını geliştirmek amacıyla küçük yaşlardan itibaren bilye yuvarlamalarının teşvik edildiği anlatılır. Bu uygulama, çocukların el becerilerini geliştirmek için kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkar.
Bunca bulguya rağmen, misketin tam olarak nerede ve ne amaçla ortaya çıktığını hâlâ bilmiyoruz. Ancak kesin olan bir şey var: dünyanın dört bir yanında, sadece çocukların değil, her yaştan oyunseverin ilgisini çeken bir oyun olarak varlığını sürdürdü.
Çocukken ben de çok oynardım ama zamane çocuklarının bu tarz oyuncaklarla zaman geçirmesi pek mümkün değil maalesef.
Kafrik diye bir şey hatırlıyorum. Neydi acaba